بررسی پارامترهای پویایی و تراکم جمعیت گاو ماهیان .neogobius spp و رابطه آن با عوامل محیطی در نهرهای کبودوال، زرین گل و شیرآباد - استان گلستان

گاوماهیان صید شده از نهرهای کبودوال، زرین‏گل و شیرآباد بر اساس کلیدهای شناسائی گاوماهیان شناسائی شدند که تمامی آن‏ها به گاوماهی شنی neogobius fluviatilis (pallasi, 1814) متعلق بودند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که گاوماهیان هر سه نهر (به ویزه نهر زرین‏گل) در اکثر صفات ریخت‏سنجی و در بین سنین مختلف دارای تفاوت معنی‏دار بودند که می‏تواند نشان‏دهنده وجود تنوع نسبتاً بالای فنوتیپی در بین نمونه‏ها باشد، اما با استفاده از روش تجزیه به مولفه‏های اصلی (pca)، جدائی جمعیتی مشاهده نگردید. به‏نظر می‏رسد جمعیت ماهیان کبودوال و زرین‏گل همپوشانی بیشتری نسبت به جمعیت ماهیان شیرآباد داشته باشند. پراکنش گاوماهی شنی در نهرهای کبودوال، زرین گل و شیرآباد دارای توزیع متفاوتی بود (05/0>p)، به طوری‏که نمونه‏های نهر کبودوال بیشترین تراکم گاوماهی را در واحد سطح به خود اختصاص دادند. به طور کلی عوامل محیطی زیادی از قبیل جنس بستر، سرعت حریان آب، پوشش گیاهی، عمق آب و دما در پراکنش این گونه نقش بازی می‏کنند و تفکیک اثر هرکدام از آن‏ها آسان نبوده و نیاز به تحقیقات و تجارب بیشتر در این زمینه دارد. در این تحقیق، غالبیت رژیم غذایی گاوماهی شنی لارو دیپترا، افمروپترا و تریکوپترا می باشد . به نظر می‏رسد گاوماهی شنی بسته به شرایط محیطی، نوع بستر و سایر عوامل ناشناخته دیگر از قابلیت تغییر رژیم غدائی برخوردار باشد و هریک از طعمه‏های شناسائی شده در شرایط زیست محیطی خاص، طعمه اصلی محسوب شوند. به‏طور کلی می‏توان گاوماهی شنی را یک گونه گوشتخوار یوری‏فاژ با جایگاه غذایی تغذیه کننده از کف به شمار آورد. بررسی آلودگی انگلی نیز دو گونه انگل رابدوکونا دنوداتا rhabdochona denudate و پوستودیپلوستوموم کوتیکولا postodiplostomum cuticula را نشان داد. با توجه به عادات غذایی گاوماهی شنی با تغذیه از لارو حشرات که به عنوان میزبان واسط انگل رابدوکونا شناخته شده‏اند و از آن‏جا که گاوماهی شنی ماهی کفزی و کم تحرکی است می توان گفت که بیشتر در معرض آلودگی با این انگل قرار می‏گیرد. وجود آلودگی به انگل postodiplosomum cuticola در نهر زرین‏گل را می‏توان ناشی از فراوانی میزبان واسط این انگل (حلزون آب شیرین از راسته gastropoda)، که جزء یکی از جمعیت‏های غالب بزرگ بی‏مهرگان کفزی بود را دانست.